Konkurs Literacki PTWK – w obecnej formie zainaugurowany w 1992 roku – ma charakter biennale. Jego celem jest przede wszystkim promocja młodych polskich twórców (w Konkursie mogą brać udział autorzy mający swoim dorobku nie więcej niż trzy publikacje w danej kategorii). Jest kontynuacją Konkursu organizowanego przez PTWK od 1925 roku, którego laureatami byli młodzi wówczas tak znakomici twórcy jak Jarosław Iwaszkiewicz, Maria Dąbrowska, Jan Lechoń, Kazimierz Wierzyński. Po wojnie Sąd konkursowy – bardzo szacowny, bo w jego skład wchodzili: Władysław Bieńkowski, Maria Dąbrowska, Konrad Górski, Jarosław Iwaszkiewicz, Zofia Kossak, Tadeusz Kotarbiński, Jan Kott, Julian Przyboś, Antoni Słonimski, Kazimierz Wyka, Stefan Żółkiewski – przyznał w styczniu 1958 roku nagrodę Markowi Hłasce za tom opowiadań Pierwszy krok w chmurach. Werdykt ten spotkał się z ostrą reakcją ze strony władz.
Konkurs udało się wznowić w trybie biennale w 1992 roku. Pierwsza jego edycja objęła wyłącznie poezję. Kolejną, w 1994 roku, rozszerzono na trzy kategorie: poezji, prozy i eseistyki.
Do jury pierwszych trzech konkursów zaproszono przedstawicieli warszawskiego środowiska – znawców literatury: Krzysztofa Karaska, Iwonę Smolkę, Piotra Szewca (I Konkurs), także Grażynę Borkowską i Tomasza Burka (II Konkurs); z ramienia PTWK pracowały: Bożena Dudko, Hanna Lebecka i Marianna Sokołowska.
Od 1998 roku Polskie Towarzystwo Wydawców Książek organizuje Konkurs Literacki PTWK dla debiutantów i autorów, którzy opublikowali nie więcej niż trzy książki w jednej z czterech kategorii konkursowych: poezji, prozy, eseju oraz literatury dla dzieci i młodzieży (a także debiutu w latach 2000 – 2010). Jego celem jest promocja młodej twórczości. Spośród laureatów nagrodzonych w pierwszych latach, największą sławę zdobyła Olga Tokarczuk (nagrodzona w 1994 za debiutancką Podróż ludzi księgi), a później Wojciech Kuczok za Opowieści słychane (2000, Nagroda specjalna Prezydenta M. Poznania za debiut). Od 1998 roku współorganizatorem stała się Biblioteka Raczyńskich, prowadząca biuro konkursu, przyjmująca zgłaszane prace, katalogująca je i utrzymująca bieżącą współpracę z PTWK i Jurorami. Po rozstrzygnięciu kolejnych edycji, nadesłane na konkurs książki zasilały księgozbiór Biblioteki, a nagrodzone książki były prezentowane przez PTWK na wernisażach i ekspozycjach targowych.
W skład Jury weszli wybitni znawcy literatury:
Od 2000 roku Konkurs Literacki PTWK odbywa się pod patronatem Prezydenta Miasta Poznania, który wzbogacił jego formułę dodatkową Nagrodą specjalną za debiut.
Jedenastej edycji Konkursu patronowali Stowarzyszenie Autorów ZAiKS oraz Instytut Badań Literackich PAN.
Dziesiąty i jedenasty Konkurs dedykowany był pamięci zmarłej Profesor Aliny Brodzkiej-Wald.
Każdej edycji Konkursu Literackiego towarzyszył katalog, w którym obok regulaminu zamieszczano noty biograficzne osób nagrodzonych wraz z tekstami laudacji, informację biograficzną o jurorach, historię konkursu oraz informacje o organizatorach.
Laureaci prócz finansowych nagród otrzymali dyplomy zaprojektowane przez Andrzeja Tomaszewskiego z grafiką Pierścień wydawców autorstwa Andrzeja Heidricha.
Nagrody wręczali przedstawiciele PTWK i Biblioteki Raczyńskich, a w 2012 roku także Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Wyniki Konkursu przedstawiała i laudacje wygłaszała przewodnicząca Jury.
Rozmowy z laureatami prowadzili i nagrodzone dzieła prezentowali jurorzy podczas uroczystości finałowych, odbywających się w warszawskim Klubie Księgarza (2008, 2010) oraz w Instytucie Badań Literackich PAN (2012).
Nagrodzone książki prezentowane były na Warszawskich Targach Książki a także podczas Poznańskich Spotkań Targowych Książka dla Dzieci i Młodzieży.
W 2015 roku, w związku z trudnościami w pozyskiwaniu środków finansowych, PTWK postanowiło zawiesić realizację Konkursu.
Olcha Wierzbowska-Sikorska
Komisarz Konkursu
