O IKARZE PISALI…
Z licznych recenzji, omówień i komunikatów, wybraliśmy tylko trzy cytaty. Najbardziej znaczące, wiele mówiące o istocie i sensie tego wyjątkowego wyróżnienia. Wyjątkowego, bowiem wysoki prestiż nagrody, którą stanowią jedynie statuetka, dyplom i kwiaty, jest w dzisiejszych czasach czymś doprawdy godnym uwagi.
Pisała o IKARZE prasa fachowa:
„… Wielką troską animatorów było okrzepnięcie Ikara, dbałość o klarowność koncepcji, rzec można – jej czystość. Pozostał więc nagrodą sezonu wydawniczo-księgarskiego, premiującą profesjonalizm, styl, elegancję i sposób bycia na rynku. Zachował swój branżowy charakter. A od innych nagród, których w dziedzinie książki jest przecież wiele, różni go m.in. ambicja objęcia możliwie najszerszego spektrum – od spraw edytorskich po biblioteczne, od kategorii autorskiej po księgarstwo hurtowe. Wyróżnia go także wyłącznie honorowy charakter. Nominowani mogą liczyć jedynie na bukiet kwiatów i dyplom, laureat także na piękną statuetkę dłuta Krzysztofa Sochackiego.” (M. Tobera, Notes Wydawniczy)
Pisała też prasa codzienna, od „Rzeczpospolitej” przez „Polskę Zbrojną”, aż po liczne tytuły prasy lokalnej:
„…Laureatem zostało warszawskie wydawnictwo Czytelnik, a wśród nominowanych do nagrody znalazła się księgarnia EUREKA ze Świdnicy, która sprzedaje książki od kilkunastu lat. Jak się dowiedzieliśmy, nie tylko nagroda, ale i sama nominacja jest marzeniem każdego księgarza w kraju./…/
To jedyna tego typu nagroda na polskim rynku wydawniczym. Wręcza się ją dopiero od czterech lat, a już dziś jest bezcenna – mówi Barbara Drapich. – „Ikar” potwierdza naszą fachowość. Cieszę się, że ktoś docenił naszą pracę.” (Gazeta Wrocławska” …”)
Dostrzegły IKARA periodyki, m.in. „Businessman”, „Gentelman” a także „Polityka”:
„Choć „Ikara” przyznano dopiero po raz drugi, to nagroda ta uznawana jest już za ważną, prestiżową, przynoszącą chlubę nominowanym i laureatowi. Podobny błyskawiczny sukces – choć nie pozbawiony aury skandalu – odniosły w ostatnich latach jedynie showbiznesowe ”Fryderyki”/…/
„Ikar” obejmuje całość ruchu wydawniczo-księgarskiego, stara się dostrzec i dowartościować wszystkich, którzy maja swój udział w powstawaniu i obiegu książki. /…/
Przychylności i życzliwości środowiska przydały nagrodzie także pozbawione koniunkturalizmu i jakichkolwiek gier interesów nominacje i nagrody. „Ikar” ma w założeniu wyróżniać najważniejsze wydarzenia sezonu i to udaje mu się naprawdę. /…/ „Ikar” ma wielkie szanse przetrwać i stać się w najbliższych latach jedną z najbardziej prestiżowych nagród w obszarze kultury. Byłoby dobrze pozyskać do niego zamożnych sponsorów;/…/Jak sądzę, ma też szanse integrować doskonale całe środowisko, do dziś mocno skłócone, od niedawna także żyjące w poczuciu zagrożenia i słabnącego mecenatu państwowego. A przede wszystkim „Ikar” skutecznie promuje wzory dobrej pracy i organizacji, lansuje ludzi autentycznego sukcesu, wskazuje na tych, których warto naśladować. I choć jest to nagroda sezonu, to z pewnością nie gwiazd jednego sezonu. (Piotr Sarzyński)
Bylejakość zalęgła się w naszym życiu na dobre. Coraz rzadziej rażą nas brak punktualności, korektorskie błędy, amatorszczyzna. Profesjonalizm, etyka, zawodowa elegancja, coraz częściej okazują się zbędne w wielu dziedzinach ludzkiej aktywności.
Co więcej, często bywa, że działalność, nie respektująca fundamentalnych norm zawodowych i etycznych, nie wspominając już o przepisach prawa, bywa opłacalna pod każdym względem, przynosi wymierne korzyści.
Chęć jednoznacznego reagowania na szereg negatywnych zjawisk występujących w obszarze książki, konieczność przeciwdziałania oraz stymulowania właściwym rozwojem rynku od dawna stanowiła temat wielu środowiskowych rozmów i dyskusji. Istniała świadomość potrzeby przypominania, wskazywania i promowania tego, co wartościowe, potrzebne i godne naśladowania.
W 1994 roku Andrzej Nagraba, dyrektor handlowy wydawnictwa Wiedza Powszechna opublikował w miesięczniku Wydawca artykuł pt. Oscar dla książki: …marzy mi się ogromna impreza, coś na kształt wręczania Oscarów dla polskiej książki.
We wrześniu 1994 roku, podczas 5. Krajowych Targów Książki sformułowana została idea honorowania najważniejszego wydarzenia sezonu wydawniczo księgarskiego: Piotr Dobrołęcki (Megaron), Ryszard Grąbkowski (Ars Polona), Tadeusz Górny (Telemegaron), Tadeusz Lewandowski (Wydawca), Andrzej Nagraba (Wiedza Powszechna), Marek Tobera (Notes Wydawniczy), Jolanta Walewska (Szewal) oraz Tadeusz J. Żółciński (publicysta), podjęli dyskusję nad formą realizacji pomysłu Andrzeja Nagraby. Powstał wtedy projekt dorocznej Nagrody Sezonu Wydawniczo-Księgarskiego pod nazwą IKAR, Kapituła Nagrody i sformułowany został regulamin określający zasady przyznawania IKARA.
13 września 1995 roku po raz pierwszy ogłoszono nominacje do nowej nagrody.
Trzy dni później, prof. Aleksander Gieysztor, przewodniczący jury, które spośród 10 nominowanych wybrało laureata nagrody, wręczył pierwszą statuetkę IKARA Andrzejowi Adamusowi, prezesowi Wydawnictwa Dolnośląskiego z Wrocławia.
Krajowe Targi Książki, od swej 6. edycji, stały się miejscem dorocznej celebry z okazji przyznania nagrody.
W roku 1999, tym razem podczas Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie powstało Stowarzyszenie Promocji Książki IKAR, którego głównym zadaniem było zapewnianie warunków funkcjonowania nagrody.
W roku 2000 powołano szeroką kapitułę, w której skład weszli wszyscy dotychczasowi laureaci nominacji do IKARA oraz fundatorzy nagrody. Skład kapituły uzupełniany jest co roku o nowych nominatów.
Członkowie założyciele Stowarzyszenia Promocji Książki „IKAR” (wg. listy obecności Walnego Zgromadzenia odbytego 24 stycznia 2000 r.):
Janusz Adamczyk, Andrzej Adamus, Monika Białecka, Piotr Dobrołęcki, Ryszard Grąbkowski, Tadeusz Górny, Irena Janowska-Woźniak, Tadeusz Lewandowski, Andrzej Nagraba, Andrzej Palacz, Jan Rodzeń, Marek Tobera, Halina Tymoszczuk, Jolanta Walewska, Marek Żakowski i Tadeusz Żółciński.
IKAR z roku na rok zyskiwał zwolenników, sympatyków i przyjaciół. Nagroda Sezonu Wydawniczo-Księgarskiego została zaaprobowana przez środowisko, stała się wyróżnieniem ważnym i pożądanym. Nagroda pozyskała także wspaniałych sponsorów, jak choćby Polkomtel Plus GSM oraz znaczących patronów medialnych, takich jak Polskie Radio SA, TVP SA czy redakcja „’Rzeczpospolitej”.
W roku 2004 Stowarzyszenie utraciło sponsoring Polkomtelu i wobec braku możliwości pozyskania środków na realizację kolejnego projektu, przyznawanie nagrody zawieszono bezterminowo.
W 2008 roku po zasięgnięciu opinii fundatorów nagrody i członków założycieli Stowarzyszenia Promocji Książki „Ikar” oraz po uzyskaniu zgody od przeważającej większości, realizacji kolejnych edycji IKARA podjęło się Polskie Towarzystwo Wydawców Książek. Głównym sponsorem nagrody została firma Murator Expo, organizator Warszawskiego Salonu Książki, a współsponsorem pierwszej edycji – firma Map Polska, drugiej edycji – Polska Agencja Prasowa.
Należy się więc podziękowanie tym, którzy „Ikara” nigdy nie zapomnieli. To Irena Janowska – Woźniak, Dorota (Ewa!) Malinowska – Grupińska, Andrzej Palacz, Antek Szperlich, Rafał Skąpski, Bogdan Szymanik, Wiesław Uchański i wielu innych. Nie tylko dobrym słowem i zainteresowaniem, nie pozwalając poddać się rezygnacji, sprawili, że po czterech latach przerwy, dzięki sponsoringowi, jakiego udzieliła spółka Murator Expo, dziesiąty „Ikar” wręczony został 19 września 2008 roku, podczas uroczystej inauguracji I Warszawskiego Salonu Książki. Rok później na targach ACADEMIA a od 2010 roku towarzyszy Warszawskim Targom Książki.
Na przestrzeni lat zmianom podlegała formuła nagrody, zmieniał się też jej regulamin Nowa lokalizacja majowych targów była impulsem kolejnej modyfikacji.
Od 2014 roku IKAR stał się Honorową Nagrodą Warszawskich Targów Książki. Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, realizator tego wyróżnienia, postanowiło, w porozumieniu z organizatorami WTK i Warszawskiej Nagrody Literackiej m. st. Warszawy, wręczać tę nagrodę wybitnym pisarzom.
Wracamy więc do lat, kiedy statuetkę IKARA odebrali m. in. Władysław Kopaliński, ks. Jan Twardowski, Ryszard Kapuściński czy prof. Janusz Tazbir.
Pierwszą statuetkę IKARA „targowego”, otrzymał obchodzący swoje dziewięćdziesiąte urodziny Józef Hen, pisarz uhonorowany w 2009 roku tytułem „warszawskiego twórcy”, Nagrody Literackiej m. st. Warszawy. Kolejni, laureaci targowego Ikara, to Wiesław Myśliwski i Jacek Bocheński.
W roku 2016 laureatem Honorowej Nagrody Warszawskich Targów Książki IKAR został Eustachy Rylski, twórca literatury najwyższych lotów.
Tadeusz Górny
