Kurs tłumaczenia literackiego
z języka angielskiego dla początkujących ON-LINE
Kuchnia przekładu, czyli jak upichcić dobrą książkę
KTLAO → 23 – 24 kwietnia 2022 i 7 – 8 maja 2022 (2 weekendy) BRAK MIEJSC !
(28 godzin lekcyjnych / 21 godzin zegarowych)
Studium Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek odpowiadając na potrzeby wydawców, a także
w oparciu o sugestie zawarte w ankietach uczestników szkolenia zaprasza wszystkich zainteresowanych
na 2-weekendowy Kurs tłumaczenia literackiego z języka angielskiego dla początkujących ON-LINE.
Mówi się, że dobry przekład może uratować książkę, a zły ją zabić. Co jednak zrobić, by nie zostać mordercą
literatury lecz stworzyć wartościowy, dobrze napisany i wiarygodny tekst z tego, co daje nam oryginał
i czego dosypiemy od siebie? W czasie tego kursu spróbujemy wspólnie odpowiedzieć na to pytanie.
Kurs przeznaczony jest dla początkujących tłumaczy, absolwentów i studentów filologii obcych oraz wszystkich osób chcących spróbować sił jako tłumacze literatury. Wiedzę, którą przekażemy, można wykorzystać podczas tłumaczeniu z każdego języka obcego na polski, ale uczestnicy powinni znać angielski w stopniu umożliwiającym śledzenie omawianych przykładów i wykonywanie ćwiczeń.
Kurs składa się z 9 modułów i obejmuje takie zagadnienia, jak: techniki tłumaczeniowe, radzenie sobie z pułapkami oryginału, dostosowanie tekstu do polskich norm, zasady współpracy z wydawnictwami (umowa), współpraca z redaktorem, autoredakcja, wyzwania związane z tłumaczeniem fikcji literackiej oraz literatury faktu, naukowej i popularnonaukowej.
Podczas drugiej, warsztatowej części kursu uczestnicy będą mieli możliwość praktycznego zastosowania wcześniej zdobytej wiedzy poprzez samodzielne wykonanie przekładów różnego typu tekstów literackich. Tłumaczenia te zostaną dokładnie przeanalizowane pod kierunkiem wykładowców i skonfrontowane z różnymi wersjami wykonanymi przez słuchaczy. Zajęcia te będą także okazją do pogłębienia i uzupełnienia wiadomości przekazanej w czasie pierwszej części.
Wiedza zostanie przekazana przez praktyków, poparta własnymi przykładami, omówiona w czasie dyskusji, wykorzystana w trakcie ćwiczeń oraz samodzielnie wykonanych przekładów krótkich tekstów z różnych dziedzin.
Kurs pod patronatem Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
Dzień pierwszy – 23 kwietnia 2022 (sobota)
I. Przybornik tłumacza, czyli kaloryczna pigułka na początek – Jakub Jedliński
1. Kilka słów o teorii przekładu.
– Czym jest przekład i jaki jest jego cel?
– Ekwiwalencja funkcjonalna i formalna – co ogranicza tłumacza?
– Przekład jako interpretacja.
2. Tłumaczenie w procesie.
– Idea „nowego czytelnika” i jej konsekwencje dla tłumacza i wydawcy.
– Wielość przekładów – dlaczego powstają nowe tłumaczenia?
– Standardy współpracy z tłumaczem.
3. Od oryginału do poprawnie napisanego tekstu polskiego
– „Przybornik tłumacza” – autoredakcja.
– Czego „nie wolno” tłumaczowi – rodzaje błędów tłumaczeniowych.
– Kalki i fałszywi przyjaciele tłumacza.
– Zapis i odmiana nazw, imion i nazwisk obcych.
– Szyk i gramatyka języka oryginału a przekład.
4. Ślady tłumacza
– Różnice kulturowe i związane z nią problemy.
– Różnice między językami i ich konsekwencje dla przekładu.
– Przypisy od tłumacz.
II. Seks, narkotyki, czekolada i radykalny feminizm. Radości i troski tłumaczenia
literatury faktu, esejów i książek popularnonaukowych – Anna Dzierzgowska
1. Zamiar według sił, czyli specyfika pracy nad „non-fikami”.
– Dlaczego warto brać się za teksty „non-fiction” i kiedy jednak nie.
– Rodzaje „nonfików” i dwa słowa o ich specyfice: opracowania naukowe i popularnonaukowe,
szeroka kategoria „eseju”, książki historyczne, filozofia, inne….
– Redakcja językowa i merytoryczna: podział zadań redakcja-tłumaczka.
– Dobra redakcja najlepszym przyjacielem, ale co robić, kiedy dobra nie jest?
– Przypisy od tłumaczki, przypisy od redakcji: jak być sojuszniczką autora / autorki
(i co, jeśli autor/ autorka się myli)?
2. Trochę rzemieślniczka, trochę detektywka.
– Daty, skróty, skrótowce, bibliografia, tajemnicze rośliny – żmudna robota,
znamię fachowości..
– Gdzie i jak szukać specjalistycznej informacji.
– Cytaty, ich wyszukiwanie i opisywanie, czyli zarezerwuj miejsce w bibliotece…
3. Język w tłumaczeniu tekstów nie-literackich.
– Teksty zaangażowane i tłumaczka/tłumacz jako współtwórczyni zmian w języku:
język anty-rasistowski, pro-równościowy, postkolonialny, końcówki żeńskie, język nie-binarny.
– Przypisy od tłumaczki: tak, nie kiedy?
– Język specjalistyczny; mit „trudnego języka” – kiedy lepiej pisać „przekształcenie”
niż „transformacja”, kiedy naprawdę trzeba użyć słowa „dekonstrukcja”
i dlaczego nie warto bać się, że bez trudnych słów zabrzmi mniej poważnie.
Dzień drugi – 24 kwietnia 2022 (niedziela)
III. „Przeszłość to obca kraina”.
Jak nie zgubić się na kartach tekstów historycznych? – Jakub Jedliński
1. Rodzaje tłumaczeń historycznych i ich specyfika.
– Źródła z epoki.
– Opracowania naukowe i popularnonaukowe.
– Powieść historyczna.
2. By przeszłość przemówiła.
– Literackość tekstu historycznego.
– Archaizować, czy nie archaizować? – oto jest pytanie.
– Anachronizmy – czyli to, czego należy się wystrzegać.
– Słownictwo specjalistyczne, skąd czerpać i jak stosować.
3. Warsztat tłumacza-historyka.
– Obejrzyj zanim opiszesz – o wykorzystywaniu materiału ikonograficznego
podczas tłumaczenia.
– Gdzie leży Aix-la-Chapelle, kim był Frederick Guillaume, a czym Rosetta Stone?
– Gdzie i jak szukać informacji? – źródła wiedzy.
– Zapis formalny obcy i polski: daty, tytuły dzieł, nazwy godności i urzędów.
– Co zrobić, gdy autor się myli?
– Cytaty z opracowań i źródeł – co robić?
– Przypisy bibliograficzne i bibliografia.
IV. Mam przekład i co dalej? ‒ czyli prawne i praktyczne aspekty współpracy
tłumacza z wydawnictwem – Rafał Lisowski
1. Chcę zacząć tłumaczyć książki.
– Jak wyglądają początki w zawodzie?
– Jak nawiązać kontakt z wydawnictwem?
2. Etapy procesu wydawniczego z perspektywy tłumacza.
– Co się dzieje po odesłaniu przekładu do redakcji?
– Na co tłumacz ma wpływ zanim przekład trafi do druku?
3. Prawa autorskie, prawa tłumacza – czyli jak dbać o swoje?
– Tłumacz jako twórca utworu: prawa autorskie tłumacza – znaczenie praktyczne.
– Jak powinna być skonstruowana umowa na przekład, o czym warto pamiętać
i jak egzekwować jej zapisy?
– Co to jest umowa modelowa i czy warto z niej korzystać?
V. Czytadła i arcydzieła – strategie tłumaczenia beletrystyki – Rafał Lisowski
1. Dlaczego tak? – tłumacz beletrystyki między autorem a czytelnikiem
– Specyfika tekstu literackiego, a strategie tłumaczeniowe –
jak oddać intencje autora oryginału i oddziaływać na czytelników?
– Czy powieść młodzieżową albo kryminał tłumaczymy inaczej niż literaturę „z górnej półki”?
– Jak kreujemy własną rzeczywistość językową? Ile mamy swobody i po czym to poznać?
– Ile mamy swobody i po czym to poznać?
2. Ucho przy chodniku – żeby mowa potoczna była potoczna.
– Język potoczny i młodzieżowy w tłumaczeniu współczesnej literatury.
– Co robić, żeby młodzież mówiła jak młodzież, a przekleństwa brzmiały soczyście?
– Jak przybajerzyć, żeby nie przebajerzyć?
Dzień trzeci – 7 maja 2022 (sobota)
I. Przekład powieści historycznych (warsztat) – Jakub Jedliński
1. Praktyczne wykorzystanie wiedzy zdobytej w czasie pierwszej części,
a przede wszystkim takich zagadnień jak:
– wybór tonu narracji,
– charakterystyka postaci poprzez język dialogów;
– fikcyjne imiona i nazwy znaczące;
– historyczne nazwiska i nazwy, anachronizmy;
– realia epoki i język specjalistyczny;
– nawiązania intertekstualne i cytaty;
– przypisy od tłumacza;
– praktyczne wykorzystanie technik translatorskich.
II. Radości i troski tłumaczenia„non-fików”,
język w tłumaczeniu tekstów nie-literackich – Anna Dzierzgowska
1. Dyskusja i ćwiczenia pozwalające na wykorzystanie wiedzy zdobytej
w czasie pierwszej części, w tym:
– szukanie cytatów;
– bibliografia;
– wyszukiwanie informacji;
– dobór właściwego języka.
Dzień czwarty – 8 maja 2022 (niedziela)
III. Przekład literatury faktu, popularnonaukowej i naukowej
na przykładzie tekstów historycznych – Jakub Jedliński
1. Wykorzystanie wiedzy zdobytej w czasie pierwszej części,
a przede wszystkim takich zagadnień jak:
– wybór tonu narracji,
– styl autora a styl przekładu;
– historyczne nazwiska i nazwy, anachronizmy;
– zapis dat, tytułów; jednostek miary;
– pomyłki i nieścisłości oryginału;
– słownictwo naukowe i język specjalistyczny;
– przypisy od tłumacza;
– praktyczne wykorzystanie technik translatorskich.
IV. Translatorium – praktyczne warsztaty z tekstami literackimi – Rafał Lisowski
1. Praca nad zadanymi przekładami o różnym stopniu literackości.
2. Wykorzystanie wiedzy zdobytej w pierwszej części:
– dobór stylu;
– dopasowanie tekstu do specyfiki języka polskiego;
– stopień ingerencji w tekst;
– stopień konsekwencji w zastosowaniu środków stylistycznych;
– potocyzacja i płynność.
Zajęcia prowadzą:
JAKUB JEDLIŃSKI – tłumacz literacki z języków francuskiego i angielskiego, przełożył około pięćdziesięciu tytułów. W latach 2012‒2016 prowadził translatorium dla studentów Uniwersytetu Łódzkiego. Od 2018 roku współprowadzi kursy Okiem redaktora, okiem tłumacza oraz Kuchnia przekładu, czyli jak upichcić dobrą książkę. Kurs tłumaczenia literackiego w Polskim Towarzystwie Wydawców Książek. W latach 2017‒2021 członek zarządu Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury, a w latach 2019-2021 przewodniczący kapituły nagrody Lew Hieronima. Finalista Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego (przekład książki Petera Hesslera, Przez drogi i bezdroża. Podróż po nowych Chinach, Czarne 2013). Poza literaturą współczesną tłumaczy również francuskie teksty historyczne, ma na swoim koncie siedemnastowieczne listy, pamiętnik z XVIII wieku i niepublikowaną wcześniej książkę z przełomu XIX i XX wieku. Od 2018 roku współprowadzi kursy „Okiem redaktora, okiem tłumacza” oraz „Kuchnia przekładu, czyli jak upichcić dobrą książkę. Kurs tłumaczenia literackiego z języka angielskiego” w Polskim Towarzystwie Wydawców Książek.
ANNA DZIERZGOWSKA – tłumaczka języka angielskiego. Absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim, nauczycielka historii, działaczka, feministka. Współzałożycielka Społecznego Monitora Edukacji (www.monitor.edu.pl) oraz współautorka raportów dotyczących edukacji i materiałów edukacyjnych, przygotowywanych przez Fundację Feminoteka. Specjalizuje się w prozie, eseju, literaturze faktu, humanistyce, literaturze popularnonaukowej, publicystyce, naukach społecznych i historii. Ma na swoim koncie przekłady wielu książek, między innymi takich autorów jak Rebecca Solnit (Mężczyźni objaśniają mi świat), Paul R. Martin (Seks, narkotyki i czekolada), Susan Faludi (Reakcja. Niewypowiedziana wojna przeciw kobietom), Kevin Bales (Jednorazowi ludzie. Nowe niewolnictwo w gospodarce światowej), Padraic Kenney (Budowanie Polski Ludowej. Robotnicy a komuniści 1945-1950). Autorka kilkunastu artykułów, między innymi dla miesięcznika „Dialog”, dla „Le Monde diplomatique – edycja polska” i „Biennale Warszawa”. Od 2019 roku współprowadzi kursy Okiem redaktora, okiem tłumacza oraz Kuchnia przekładu, czyli jak upichcić dobrą książkę. Kurs tłumaczenia literackiego w Polskim Towarzystwie Wydawców Książek. Członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
RAFAŁ LISOWSKI – tłumacz literacki z języka angielskiego. Absolwent Instytutu Anglistyki UW. Od kilkunastu lat tłumaczy literaturę piękną, literaturę faktu, kryminały, poradniki, scenariusze oraz książki dla dzieci i młodzieży. Ma na koncie ponad 50 wydanych przekładów literackich. Autor około sześćdziesięciu przekładów, między innymi Kurta Vonneguta, Trumana Capotego, Stephena Kinga i Brandona Mulla. Laureat nagrody dla Książki Roku „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” za Listy Kurta Vonneguta. Od 2018 roku członek kapituły nagrody Lew Hieronima. Od 2018 roku współprowadzi kursy Okiem redaktora, okiem tłumacza oraz Kuchnia przekładu, czyli jak upichcić dobrą książkę. Kurs tłumaczenia literackiego w Polskim Towarzystwie Wydawców Książek. Autor m.in. komentarza do umowy modelowej STL. Delegat Stowarzyszenia w CEATL, gdzie wchodzi w skład grupy zajmującej się prawami autorskimi. W latach 2016-2018 członek kapituły nagrody Lew Hieronima. W latach 2017-2020 pełnił w zarządzie STL funkcję skarbnika. Obecnie prezes Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Uważa, że literatura wysoka wymaga przekładu doskonałego, a literatura popularna – jeszcze lepszego, bo to ona trafia do szerokiego odbiorcy.
KTLAO → 23 – 24 kwietnia 2022 i 7 – 8 maja 2022 (2 WEEKENDY) BRAK MIEJSC !
Zajęcia (z przerwami):
I weekend
sobota i niedziela, godz. 09:00 – 16:00
II weekend
sobota i niedziela, godz. 09:00 – 14:00
Wykłady i ćwiczenia prowadzone są w grupach max. 20 osobowych.
Aby uczestniczyć w szkoleniu należy w swojej, domyślnie ustawionej przeglądarce (np. Chrome) pobrać darmową aplikację TEAMS. Nie ma potrzeby zakładania konta oraz instalowania jakichkolwiek programów. Wystarczy posiadać urządzenie (komputer, laptop) z w miarę stabilnym dostępem do internetu, a następnie kliknąć na link podany w zaproszeniach na poszczególne zajęcia. W komputerach stacjonarnych przydatne są kamerki i słuchawki.
Koszt kursu:
1030,00 złotych brutto (zwolnione z podatku VAT).
– Przy zgłoszeniu minimum
3 osób z danej firmy – 980,00 złotych brutto od osoby.
– Dla członków PTWK mających opłacone składki
członkowskie (10 % zniżki) – 927,00 złotych brutto od osoby.
– Dla członków STL mających opłacone składki
członkowskie – 950,00 złotych brutto od osoby.
Koszt obejmuje: udział w szkoleniu, materiały szkoleniowe,
zaświadczenie ukończenia kursu.
Wpłaty prosimy dokonywać na konto PTWK:
38 1160 2202 0000 0000 5515 5678
dopiskiem Opłata za KTLAO/4-5/2022
Zgłoszenia przyjmujemy na załączonym formularzu do
19 kwietnia 2022
lub do wcześniejszego wyczerpania miejsc.
=================================================
Formularz KTLAO należy przesłać na adres ptwk@ptwk.pl
=================================================
Formularz do pobrania:
KTLAO – Formularz zgłoszenia
W przypadku zbyt małej liczby zgłoszonych uczestników
organizator zastrzega sobie prawo odwołania kursu,
ale nie później niż 5 dni przed rozpoczęciem zajęć.
Bliższe informacje można uzyskać pod podanym poniżej numerem.
Opiekun kursu
Maria Kuisz
Dyrektor Studium PTWK
kom. 606 75 75 29