Kurs tłumaczenia literackiego dla początkujących ON-LINE
Kuchnia przekładu, czyli jak upichcić dobrą książkę
KTLPO – 17 – 18 kwietnia 2021 (weekendowy)
(14 godzin zegarowych)
Mówi się, że dobry przekład może uratować książkę, a zły ją zabić. Co jednak zrobić, by nie zostać mordercą literatury lecz stworzyć wartościowy, dobrze napisany i wiarygodny tekst z tego, co daje nam oryginał i czego dosypiemy od siebie? W czasie tego kursu spróbujemy wspólnie odpowiedzieć na to pytanie.
Kurs przeznaczony jest dla początkujących tłumaczy, absolwentów i studentów filologii obcych oraz wszystkich osób chcących spróbować sił jako tłumacze literatury. Wiedzę, którą przekażemy, można wykorzystać podczas tłumaczeniu z każdego języka obcego na polski, ale uczestnicy powinni znać angielski w stopniu umożliwiającym śledzenie omawianych przykładów i wykonywanie ćwiczeń.
Kurs składa się z pięciu modułów i obejmuje takie zagadnienia, jak: techniki tłumaczeniowe, radzenie sobie z pułapkami oryginału, dostosowanie tekstu do polskich norm, zasady współpracy z wydawnictwami (umowa), współpraca z redaktorem, autoredakcja, wyzwania związane z tłumaczeniem fikcji literackiej oraz literatury naukowej i popularnonaukowej.
Wiedza zostanie przekazana przez praktyków, poparta własnymi przykładami, omówiona w czasie dyskusji i wykorzystana w trakcie ćwiczeń.
Kurs pod patronatem Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury
Dzień pierwszy – 17.04.2021 (sobota)
I. Przybornik tłumacza, czyli kaloryczna pigułka na początek – Jakub Jedliński
1. Kilka słów o teorii przekładu
– Czym jest przekład?
– Cel przekładu.|
– Ekwiwalencja funkcjonalna i formalna – co ogranicza tłumacza?
– Przekład jako interpretacja i co z tego wynika.
2. Tłumaczenie w procesie
– „Przybornik tłumacza” – działania stylistyczne na teście i autoredakcja.
– Czego nie wolno tłumaczowi – rodzaje błędów tłumaczeniowych.
– Nieprzekładalność i jak sobie z nią radzić.
3. Od oryginału do poprawnie napisanego tekstu polskiego
– Fałszywi przyjaciele tłumacza.
– Powtórzenia. Kalki.
– Gramatyka języka oryginału a przekład.
4. Ślady tłumacza
– Różnice kulturowe i związane z nią problemy.
– Różnice między językami i ich konsekwencje dla przekładu.
– Przypisy od tłumacza.
– Podstawowe pomoce tłumacza.
II. Seks, narkotyki, czekolada i radykalny feminizm.
Radości i troski tłumaczenia literatury faktu, esejów i książek popularnonaukowych – Anna Dzierzgowska
1. Zamiar według sił, czyli specyfika pracy nad „non-fikami”.
– Dlaczego warto brać się za teksty „non-fiction” i kiedy jednak nie.
– Rodzaje „nonfików” i dwa słowa o ich specyfice: opracowania naukowe i popularnonaukowe,
szeroka kategoria „eseju”, książki historyczne, filozofia, inne….
2. Nieprzeźroczystość tłumaczki/tłumacza.
– Teksty zaangażowane i tłumaczka/tłumacz jako współtwórczyni zmian w języku:
język anty-rasistowski, pro-równościowy, postkolonialny, końcówki żeńskie, język nie-binarny.
– Przypisy od tłumaczki: tak, nie kiedy?
– Magia kalek i mit „trudnego języka” – kiedy lepiej pisać „przekształcenie”
niż „transformacja”, kiedy naprawdę trzeba użyć słowa „dekonstrukcja”
i dlaczego nie warto bać się, że bez trudnych słów zabrzmi mniej poważnie.
Dzień drugi – 18.04.2021 (niedziela)
I. „Przeszłość to obca kraina”.
Jak nie zgubić się na kartach tekstów historycznych? – Jakub Jedliński
1. Rodzaje tłumaczeń historycznych i ich specyfika.
– Źródła z epoki.
– Opracowania naukowe i popularnonaukowe.
– Powieść historyczna.
2. By przeszłość przemówiła.
– Literackość tekstu historycznego.
– Słownictwo specjalistyczne, skąd czerpać i jak stosować.
– Archaizować, czy nie archaizować? – oto jest pytanie.
– Anachronizmy – czyli to, czego należy się wystrzegać.
3. Warsztat tłumacza-historyka.
– Gdzie leży leży Aix-la-Chpelle, kim był Frederick Guillaume, a czym Rosetta Stone?
– Gdzie i jak szukać informacji? – źródła wiedzy.
– Co zrobić, gdy autor się myli?
– Cytaty z opracowań i źródeł – co robić?
– Przypisy bibliograficzne i bibliografia.
II. Mam przekład i co dalej? ‒ czyli prawne i praktyczne aspekty współpracy
tłumacza z wydawnictwem – Rafał Lisowski
1. Etapy procesu wydawniczego z perspektywy tłumacza.
– Co się dzieje po odesłaniu przekładu do redakcji?
– Na co tłumacz ma wpływ zanim przekład trafi do druku?
2. Prawa autorskie, prawa tłumacza – czyli jak dbać o swoje?
– Tłumacz jako twórca utworu: prawa autorskie tłumacza – znaczenie praktyczne.
– Jak powinna być skonstruowana umowa na przekład, o czym warto pamiętać
i jak egzekwować jej zapisy?
– Co to jest umowa modelowa i czy warto z niej korzystać?
III. Czytadła i arcydzieła – strategie tłumaczenia beletrystyki – Rafał Lisowski
1. Dlaczego tak? – tłumacz beletrystyki między autorem a czytelnikiem
– Specyfika tekstu literackiego, a strategie tłumaczeniowe –
jak oddać intencje autora oryginału i oddziaływać na czytelników?
– Czy powieść młodzieżową albo kryminał tłumaczymy inaczej
niż literaturę „z górnej półki”?
– Jak kreujemy własną rzeczywistość językową?
Ile mamy swobody i po czym to poznać?
2. Ucho przy chodniku – żeby mowa potoczna była potoczna
– Język potoczny i młodzieżowy w tłumaczeniu współczesnej literatury.
– Co robić, żeby młodzież mówiła jak młodzież, a przekleństwa brzmiały soczyście?
– Jak przybajerzyć, żeby nie przebajerzyć?
Zajęcia prowadzą:
JAKUB JEDLIŃSKI – tłumacz literacki z języków francuskiego i angielskiego. Przełożył ponad czterdzieści tytułów. W latach 2012‒2016 prowadził translatorium dla studentów Uniwersytetu Łódzkiego. Finalista Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego (przekład książki Petera Hesslera, Przez drogi i bezdroża. Podróż po nowych Chinach, Czarne 2013).
Poza literaturą współczesną tłumaczy również francuskie teksty historyczne, ma na swoim koncie siedemnastowieczne listy i pamiętnik z XVIII wieku. Od 2018 roku członek kapituły nagrody Lew Hieronima. Od 2018 roku współprowadzi kursy Okiem redaktora, okiem tłumacza oraz Kuchnia przekładu, czyli jak upichcić dobrą książkę. Kurs tłumaczenia literackiego w Polskim Towarzystwie Wydawców Książek. Członek Zarządu Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
ANNA DZIERZGOWSKA – tłumaczka języka angielskiego. Absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim, nauczycielka historii, działaczka, feministka. Współzałożycielka Społecznego Monitora Edukacji (www.monitor.edu.pl) oraz współautorka raportów dotyczących edukacji i materiałów edukacyjnych, przygotowywanych przez Fundację Feminoteka. Specjalizuje się w prozie, eseju, literaturze faktu, humanistyce, literaturze popularnonaukowej, publicystyce, naukach społecznych i historii. Ma na swoim koncie przekłady wielu książek, między innymi takich autorów jak Rebecca Solnit (Mężczyźni objaśniają mi świat), Paul R. Martin (Seks, narkotyki i czekolada), Susan Faludi (Reakcja. Niewypowiedziana wojna przeciw kobietom), Kevin Bales (Jednorazowi ludzie. Nowe niewolnictwo w gospodarce światowej), Padraic Kenney (Budowanie Polski Ludowej. Robotnicy a komuniści 1945-1950). Autorka kilkunastu artykułów, między innymi dla miesięcznika „Dialog”, dla „Le Monde diplomatique – edycja polska” i „Biennale Warszawa”. Od 2019 roku współprowadzi kursy Okiem redaktora, okiem tłumacza oraz Kuchnia przekładu, czyli jak upichcić dobrą książkę. Kurs tłumaczenia literackiego w Polskim Towarzystwie Wydawców Książek. Członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
RAFAŁ LISOWSKI – tłumacz literacki z języka angielskiego. Absolwent Instytutu Anglistyki UW. Od kilkunastu lat tłumaczy literaturę piękną, literaturę faktu, kryminały, poradniki, scenariusze oraz książki dla dzieci i młodzieży. Ma na koncie ponad 50 wydanych przekładów literackich. Autor około sześćdziesięciu przekładów, między innymi Kurta Vonneguta, Trumana Capotego, Stephena Kinga i Brandona Mulla. Laureat nagrody dla Książki Roku „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” za Listy Kurta Vonneguta. Od 2018 roku członek kapituły nagrody Lew Hieronima. Od 2018 roku współprowadzi kursy Okiem redaktora, okiem tłumacza oraz Kuchnia przekładu, czyli jak upichcić dobrą książkę. Kurs tłumaczenia literackiego w Polskim Towarzystwie Wydawców Książek. Autor m.in. komentarza do umowy modelowej STL. Delegat Stowarzyszenia w CEATL, gdzie wchodzi w skład grupy zajmującej się prawami autorskimi. W latach 2016-2018 członek kapituły nagrody Lew Hieronima. W latach 2017-2020 pełnił w zarządzie STL funkcję skarbnika. Obecnie prezes Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
Uważa, że literatura wysoka wymaga przekładu doskonałego, a literatura popularna – jeszcze lepszego, bo to ona trafia do szerokiego odbiorcy.
KTLPO –17 – 18 kwietnia 2021
Zajęcia (z przerwami):
sobota, godz. 09:00 – 16:15
niedziela, godz. 09:00 – 16:15
Wykłady i ćwiczenia prowadzone są w grupach max. 20 osobowych.
Do naszych szkoleń można uzyskać dostęp po zainstalowaniu aplikacji Microsoft Teams.
Każdy uczestnik szkolenia musi posiadać swoją indywidualną pocztę elektroniczną
oraz program do obsługi plików PDF np. Acrobat Reader.
Ponadto kamerkę i ewentualnie słuchawki (komputery stacjonarne).
Koszt kursu:
870,00 złotych brutto (zwolnione z podatku VAT).
– Przy zgłoszeniu minimum 3 osób
z danej firmy – 820,00 złotych brutto od osoby.
– Dla członków PTWK mających opłacone składki
członkowskie (10 % zniżki) – 783,00 złotych brutto od osoby.
– Dla członków Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury
mających opłacone składki członkowskie – 790,00 złotych brutto od osoby.
Koszt obejmuje: udział w szkoleniu, materiały szkoleniowe,
zaświadczenie ukończenia kursu.
Wpłaty prosimy dokonywać na konto PTWK:
38 1160 2202 0000 0000 5515 5678
dopiskiem Opłata za KTLPO/4/2021
Zgłoszenia przyjmujemy na załączonym formularzu do
9 kwietnia 2021
lub do wcześniejszego wyczerpania miejsc.
=================================================
Formularz KTLPO należy przesłać na adres ptwk@ptwk.pl
=================================================
Formularz do pobrania:
KTLPO – Formularz zgłoszenia
W przypadku zbyt małej liczby zgłoszonych uczestników
organizator zastrzega sobie prawo odwołania kursu,
ale nie później niż 5 dni przed rozpoczęciem zajęć.
Bliższe informacje można uzyskać w biurze PTWK.
Maria Kuisz
Dyrektor Biura i Studium PTWK
kom. 606 75 75 29
Lidia Sadowska
kom. 600 871 810